Nú þegar við kveðjum gamla árið og tökum á móti því nýja er vert að gera árið upp í helstu atriðum en ekki síður að horfa til nýja ársins með bjartsýni í huga. Árið 2016 hefur reynst okkur nokkuð farsælt, við upplifum nú lengsta tímabil lágrar verðbólgu sem við öll höfum upplifað gæti ég trúað. Nú er það svo að eftir 2,8% kjarasamningana árið 2013 og því átaki sem við beittum fyrirtæki, ríki og sveitarfélög pressu til að koma í veg fyrir að þessir aðilar héldu áfram gömlu aðferðinni við að hækka gjaldskrár til samræmis við verðbólgu líðandi árs sem á sama tíma kynnti undir verðbólgubálinu þjóðþekkta. Með átaki okkar tókst að lækka verðbólgu úr rúmum 4% niður undir markmið Seðlabanka Íslands og hefur verðbólgan verið undir því marki alla tíð síðan.

Það eru fleiri þættir sem stuðla að lágri verðbólgu og einn viðamesti þátturinn er að sjálfsögðu gengi íslensku krónunnar sem hefur styrkst á undanförnum árum og er fyrir þó nokkru farin að valda útflutningsfyrirtækjum vandræðum sökum þess hversu sterk krónan er. Verðmæti útflutnings er orðið minna vegna sterkari krónu og innflutningur á vörum hefur aukist vegna sömu aðstæðna. Haldi þessi þróun áfram má gera ráð fyrir lágri verðbólgu áfram þrátt fyrir nokkrar hækkanir á vörum og þjónustu hér á landi en við þekkjum hins vegar þá stöðu að auðvelt er að fella gengi krónunnar til að bæta stöðu útflutningsgreina, telji ráðamenn að svo þurfi að gera. Stöðugt gengi er okkur mikilvægt bæði í uppsveiflu sem og niðursveiflu. 

Í febrúar fer fram mat á stöðu kjarasamninga á almennum vinnumarkaði en ákvörðun um hvað skuli gera verður tekin á sameiginlegu borði samninganefndar ASÍ. Í gildandi kjarasamningum kemur fram að ein forsenda þess að mögulegt verði að segja kjarasamningum upp er að ef aðrir kjarasamningar hafi ekki fylgt þeirri línu sem lögð var. Opinberir starfsmenn ákváðu að fylgja þessari línu og gengu frá samkomulagi við fjármálaráðherra um breytingar á lífeyriskerfi opinberra starfsmanna sem síðan varð að lögum á Alþingi skömmu fyrir jól. Deilur virðast vera uppi um innihald þessa samkomulags og telja samtök opinberra starfsmanna lögin ekki vera til samræmis við samkomulagið. Við erum ekki aðilar að því samkomulagi þannig að ómögulegt er fyrir okkur að greina málið en mikilvægt er að ná þeim stóra áfanga að lífeyrisréttindi verði jöfnuð með tíð og tíma.

Takist að fylgja rammasamkomulaginu eftir sem oft er kallað SALEK samkomulag þá fylgja því mikil verðmæti fyrir þjóðina, sé það rétt gert. Með því að tryggja aukningu kaupmáttar með lágri verðbólgu til framtíðar eru augljóst að það hagnast allir á því. Taxtalaunahópar á almennum vinnumarkaði sem og hópar opinberra starfsmanna eiga að njóta hluta af því launaskriði sem verður á almennum vinnumarkaði, markaðslaunahópunum. Þetta þarf að útfæra nánar en þýðir í raun að þessir aðilar ættu að fá launakjör sín tengd við launavísitölu.

Með tengingu taxtalaunahópa við vísitölu á að vera hægt að tryggja aukna sátt til lengri tíma enda kæmi það í veg fyrir að launakjörin dragist aftur úr markaðnum. En nánari útfærsla á þessu liggur ekki fyrir en augljóst að framkvæmdin þarf að vera gerð með réttum hætti. Það er mikilvægt að allir njóti sömu gæða í framtíðinni, að laun hækki sem mest að sjálfsögðu en jafnframt að það sé ekki eingöngu efsta lagið í samfélaginu sem hækki langt umfram þá sem sitja fastir á lægri launum.

Árið 2017 verður því áhugavert í marga staði en það er alls ekki sjálfgefið að kjarasamningar haldi gildi sínu því enn hafa alþingismenn ekki tekið á úrskurði kjararáðs þar sem laun þeirra voru hækkuð allverulega og geta ekki verið til þess fallin að tryggja sátt um hækkunina í samfélaginu. Geti laun alþingismanna hækkað um 45% á einu bretti þá spyrja allir aðrir hópar hvort ekki sé hægt að hækka laun þeirra með sama hætti enda ekkert óeðlilegt að þeirri spurningu sé varpað fram. Fram kom í máli fjármálaráðherra í ræðu á Alþingi að mögulegt væri að tekið yrði á þeim aukagreiðslum sem alþingismenn njóta sem koma til greiðslu umfram hefðbundin "laun". Verði það gert þá er augljóst að úrskurður kjararáðs gæti mögulega staðið en það verður að koma í ljós á fyrstu vikum nýs árs hvað verður.

Í starfi RSÍ og aðildarfélaga er ýmislegt í gangi sem sést mögulega ekki að öllu jöfnu en á árinu 2017 verður haldin keppni iðn- og verkgreina hér á landi en þar verður keppt í rafvirkjun og rafeindavirkjun. Þeir skólar sem kenna okkar iðngreinar geta sent keppendur á mótið en markmiðið er að auglýsa betur okkar greinar, sem og aðrar iðngreinar. Verkiðn stendur fyrir þessum keppnum og á RSÍ mjög öflugan fulltrúa í stjórn Verkiðnar sem jafnframt er formaður stjórnar, Björn Ágúst hefur sinnt þessu verkefni einstaklega vel. Í byrjun desember síðastliðnum var sendur fulltrúi rafvirkja á Evrópukeppni iðngreina, EuroSkills, sem haldið var í Gautaborg í Svíþjóð. Keppandi okkar, Bjarni Freyr, stóð sig einstaklega vel og hafnaði í fjórða sæti sem er besti árangur íslensks keppandi frá því að Ísland hóf að taka þátt í Evrópu sem og heimskeppninni. Þar að auki náðu þrír íslenskir keppendur því marki að fara yfir 500 stig sem jafnframt hefur ekki tekist fyrr. Frábær árangur.

Í lok apríl verður haldinn árlegur sambandsstjórnarfundur RSÍ þar sem stefnumarkandi ákvarðanir eru teknar auk þess sem mögulegt er að gera stærri breytingar á reglugerðum sjóða RSÍ. RSÍ veitir jafnframt veglegan styrk á þeim tímapunkti til góðra málefna og leitumst við ætíð við að styðja við mál í nærumhverfinu þar sem fundurinn er haldinn hverju sinni. Að þessu sinni verður fundurinn haldinn á Vesturlandi. 

Fjölskylduhátíð RSÍ verður á sínum stað auk þess sem H-eldri félögum aðildarfélaga RSÍ verður boðið í ferð. Þessir viðburðir verða auglýstir sérstaklega þegar nær dregur. Það má gera ráð fyrir því að haldnir verði félagsfundir fyrrihluta ársins víðsvegar um landið en félagsmenn eru jafnframt hvattir til þess að hafa samband við skrifstofuna hafi þeir óskir um sérstaka félagsfundi, hvort sem það er á vinnustað eða fundir sem haldnir eru með öðrum hætti. Árið 2017 verður mikill kraftur settur í að efla eftirmenntunarkerfi okkar rafiðnaðarmanna enda afar mikilvægt fyrir okkur sem störfum í ört vaxandi og síbreytilegum iðnaði að fylgja nýjustu tækni og þar þarf eftirmenntunarskólinn okkar að vera í fremstu röð.

Við stefnum að því að hefja endurbætur á orlofshúsi okkar á Einarsstöðum á Héraði í vetur en það er háð verkefnastöðu fyrir austan og aðgengi að iðnaðarmönnum til að vinna verkið. Nú á að breyta húsunum og stækka þau enda eru húsin orðin gömul og hafa ekki haldið í við þá þróun sem orðið hefur í orlofshúsum.

Án þess að telja upp öll verkefni þá er ljóst að nýtt ár verður spennandi og berum við miklar væntingar til þess að árið verði okkur hagstætt en það verður þó að viðurkennast að tilfinning mín til stöðunnar er nokkuð blendin. Ég upplifi lok ársins 2016 sem svipað ár og árið 2007 var. Það er skortur á starfsmönnum, sérstaklega iðnaðarmönnum, verkefnastaða er þannig að mikið þensluástand er hér á landi. Við þurfum því að vera vakandi fyrir stöðunni og reyna að dempa ástandið með einhverjum hætti. Við munum ekki fara í aðra kollsteypu líkt og árið 2008 en við þurfum að vera varkár.

Ég óska félagsmönnum aðildarfélaga RSÍ, fjölskyldum þeirra sem og landsmönnum öllum gleðilegs nýs árs. Ég vona að okkur takist að nýta samstöðu krafta okkar sem við sáum svo vel í fótboltanum síðastliðið sumar til þess að halda áfram að byggja upp réttlátara samfélag, við höfum svo sannarlega verk að vinna þar. Gerum árið 2017 gott fyrir okkur öll.

Kristján Þórður Snæbjarnarson

Formaður Rafiðnaðarsambands Íslands

Fylgist með nýjustu fréttum af starfi RSÍ á Fésbókinni með því að líka við síðuna (e. Like), www.facebook.com/Rafidnadarsamband.Islands

Til að fá styrk greiddan fyrir jól  þarf að skila inn umsóknum í síðasta lagi 15. desember. En þeir sem hyggjast sækja um styrk fyrir árið 2016 geta sent inn umsóknir til og með 6. janúar 2017. Styrkirnir verða þá skráðir á árið 2016 og greiddir út 13. janúar 2017.

Nokkrir félagsmenn hafa haft samband við skrifstofu RSÍ í dag og spurst fyrir um desemberuppbætur. Áður var heimilt skv. kjarasamningi RSÍ og SA/SART (almenna samningnum) að fella orlofs- og desemberuppbætur inn í launataxta og fengu félagsmenn þá enga sérstaka desember- eða orlofsuppbót, heldur voru uppbæturnar greiddar jafnharðan með launum í hverjum mánuði. 

Með kjarasamningi frá 2015 var þessu breytt og féll heimild til að greiða orlofs- og desemberuppbætur jafnharðan út frá 1. maí 2016. Misjafnt er hvernig launagreiðendur hafa framkvæmt breytinguna og eflaust hafa einhverjir breytt þessu fyrir það tímamark og aðrir þann 1. maí sl. Desemberuppbótin er reiknuð á grundvelli almanaksárs og ætti því starfsmaður í fyrirtæki þar sem þessu var breytt 1. maí sl. að fá 8/12 desemberuppbótar, eða kr. 54.667. Hafi þessu ekki verið breytt á viðkomandi starfsmaður engu að síður rétt á að fá greidda desemberuppbót að sömu fjárhæð. Þessir útreikningar eru miðaðir við fullt starf allt árið. 

Félagsmönnum er velkomið að hafa samband við skrifstofu RSÍ ef þeir hafa spurningar varðandi framkvæmd breytingarinnar.  

Kjarasamningur sem fulltrúar RSÍ skrifuðu undir við Borgarleikhúsið var samþykktur í atkvæðagreiðslu á meðal félagsmanna. Jafnframt hefur stjórn Borgarleikhússins samþykkt samninginn og hefur hann því tekið gildi.

Fréttatilkynning frá Stöfum lífeyrissjóði.

Fjármálaráðuneytið hefur, að fenginni umsögn Fjármálaeftirlitsins, staðfest samþykktir Birtu lífeyrissjóðs, en sjóðurinn verður til við sameiningu Sameinaða lífeyrissjóðsins og Stafa lífeyrissjóðs.

Birta lífeyrissjóður tekur formlega til starfa á fullveldisdaginn 1. desember næstkomandi og verður þá opnuð ný heimasíða sjóðsins, birta.is. Skrifstofa Birtu lífeyrissjóðs verður í Sundaboganum, Sundagörðum 2, Reykjavík í núverandi húsnæði Sameinaða lífeyrissjóðsins.

Síðasta fréttabréf og sjóðfélagayfirlit, sem gefið er út í nafni Stafa lífeyrissjóðs, verður póstlagt á næstu dögum. Við hvetjum sjóðfélaga til að fara vel yfir yfirlitin og hafa samband við launagreiðanda og/eða sjóðinn ef önnur iðgjöld en síðustu tveggja mánaða vantar á það. Á heimasíðunni birta.is verður framvegis að finna nýjustu upplýsingar um stöðu sjóðfélaga.

Rétt í þessu var kjarasamningur undirritaður hjá Ríkissáttasemjara á milli Rafiðnaðarsambands Íslands og Borgarleikhússins. Kjaraviðræður hafa staðið yfir um mjög langt skeið. Kjarasamningurinn verður kynntur fyrir félagsmönnum RSÍ í byrjun næstu viku og greidd verða atkvæði um samninginn í kjölfar kynningarinnar. 

Sterk staða krónunnar undanfarin misseri hefur skilað sér illa til neytenda í formi lægra vöruverðs á mörgum innfluttum vörum. 

Gengi krónunnar hefur styrkst um 12% síðan í október 2015 og um 18% ef litið er tvö ár aftur í tímann, til haustsins 2014. Þetta hefur þær afleiðingar að talsvert ódýrara er orðið fyrir íslenska neytendur að versla vörur í útlöndum og eins er orðið ódýrara fyrir verslanir og þjónustuaðila að flytja inn vörur. 

Í töflunni hér að neðan sést hvernig verðlag einstakra vöruflokka í undirvísitölum neysluverðs hefur þróast samkvæmt mælingum Hagstofunnar undanfarin tvö ár. Gengisstyrkingin virðist skila sér með nokkuð misjöfnum hætti og dæmi eru um að innfluttar vörur hafi hækkað eða lækkað lítið í verði þrátt fyrir umtalsverða styrkingu krónunnar.

Auk gengisstyrkingar var almennur virðisaukaskattur lækkaður úr 25,5% í 24%  í upphafi árs 2015 og vörugjöld afnumin m.a. af stórum heimilistækjum, sjónvörpum, bílavarahlutum og byggingavörum. Við upphaf árs 2016 voru svo tollar afnumdir af fötum og skóm. Verðlækkun ætti því að eiga sér stað á þessum mörkuðum af tvennum ástæðum, sökum sterkara gengis og afnámi gjalda.

Taflan sýnir að stór heimilistæki hafa lækkað um 17% síðan í október 2014 og má því gera ráð fyrir að þar hafi afnám vörugjalda haft áhrif, sömu sögu má segja um bílavarahluti og sjónvörp. Sé hins vegar litið á vöruflokkinn Viðhald efni sem inniheldur margskonar byggingarvörur kemur mjög á óvart að verð á þessum vörum hefur hækkað um 1,5% á síðustu tveimur árum. Þar voru vörugjöld afnumin í upphafi árs 2015 sem ætti eitt og sér að skila sér í lægra vöruverði líkt og hjá hinum vöruflokkunum, ásamt því sem 18% gengisstyrking ætti að hafa einhver áhrif. Verðlagseftirlit ASÍ hefur fyrr í haust gert þetta að umfjöllunarefni sínu.

Verð á fötum og skóm hefur lækkað um 5,6% síðan í október 2015 en eins og Verðlagseftirlit ASÍ hefur áður bent á, voru tollar af fötum og skóm afnumdir í upphafi árs 2016 en áætlað var að það afnám eitt og sér ætti að skila 7-8% verðlækkun á þessum vöruflokki auk áhrifa af sterkara gengi. Ljóst er að sú verðlækkun hefur ekki skilað sér til neytenda. 

Húsgögn og lítil heimilisraftæki hafa hækkað í verði á undanförnu ári um 2%. Ástæður þessa eru óljósar en þar sem hér er fyrst og fremst um innfluttar vörur að ræða ætla mætti að mikil gengisstyrking hefði átt að skila sér í lægra verði til neytenda. 

Niðurstaðan er sú að neytendur virðast víða eiga inni verðslækkun á innfluttum vörum. 

Trúnaðarmannaráðstefna Rafiðnaðarsambands Íslands, sem haldin var á Selfossi dagana 3. og 4. nóvember 2016, krefst þess að kjararáð dragi úrskurði sína til baka um hækkun launa alþingismanna, ráðherra og forseta Íslands sem og þá úrskurði sem hækkuðu laun afmarkaðra hópa umfram það sem almennt gerist á íslenskum vinnumarkaði. Úrskurðir kjararáðs eru til þess fallnir að gjöreyða þeirri sátt í samfélaginu sem reynt hefur verið að móta á undanförnum árum með miklum átökum. Nauðsynlegt er að árétta að öll ábyrgð á úrskurðum kjararáðs hvílir á Alþingi og alþingismönnum sjálfum.

Það getur ekki skapast sátt í samfélaginu um að laun þessara hópa sem nú fá launahækkun upp á allt að 75% frá árinu 2013 á sama tíma og almenningi er gert að sætta sig við 32% launahækkun og þar með talið með auknu framlagi til lífeyrismála frá sama tíma en þó til lengri tíma eða til ársins 2018. Hækkunin hjá alþingismönnum getur numið allt að 800.000 krónum á mánuði eða vel ríflega tvöföldum lágmarkslaunum rafiðnaðarmanns.

Lífeyrisréttindi ráðherra hækka jafnframt gríðarlega samhliða þessari hækkun og er ekki í nokkrum takti við það sem almennt gerist á íslenskum vinnumarkaði.

Öllum umræðum um innleiðingu nýs samningalíkans er með þessari ákvörðun sturtað niður í einu vetfangi og verður þeirri vinnu ekki haldið áfram á komandi árum að öðru óbreyttu.

Trúnaðarmannaráðstefna RSÍ krefst þess að róttækar breytingar verði gerðar á kjararáði með það að markmiði að tengja ákvarðanir þess við raunveruleikann. Að öðrum kosti hlýtur að vera augljóst að kjarasamningum verði sagt upp í upphafi næsta árs með tilheyrandi óróleika og átökum. 

Nú þegar kjararáð hefur ákveðið að laun alþingismanna, ráðherra og forseta Íslands skuli hækka gríðarlega og langt umfram þær launahækkanir sem samið hefur verið um á íslenskum vinnumarkaði væri réttast að boðað verði til þingfundar nú þegar þar sem eitt mál væri á dagskrá, leiðrétting á ákvörðun kjararáðs. Ákvörðun Alþingis mætti vera í formi tillögu til kjararáðs um að þessi lína sé óásættanleg og að kjararáð verði að falla frá þessari stefnu og leiðrétta ákvörðunina til samræmis við það sem gengur og gerist í samfélaginu.

Sú stéttarskipting sem kjararáð er að móta með úrskurðum sínum er til þess fallin að auka sundrungu í samfélaginu og hefur nýtt höfrungahlaup í launasetningu. Það er rétt að halda því jafnframt til haga að laun alþingismanna hafa hækkað allverulega umfram launa flestra hópa í samfélaginu en almennt hefur ekki verið tekið tillit til þeirra lífeyrisréttinda sem alþingismenn og sérstaklega ráðherrar njóta að þingstörfum loknum. Þau réttindi eru mikið meiri en almennt þekkist í samfélaginu. 

Íslenskir alþingismenn væru, standi þessi úrskurður, með launahærri alþingismönnum í þeim löndum sem við berum okkur oft við en það getur varla talist ásættanlegt að laun þeirra verði stefnumarkandi fyrir þjóðir í kringum okkur.

Miðstjórn Rafiðnaðarsambands Íslands

Samninganefnd ASÍ kom saman seinnipartinn og setti saman ályktun um úrskurð kjararáðs vegna launa alþingismanna, ráðherra og forseta Íslands.

Þið getið séð ályktunina hér.