Kæru félagar,

Til hamingju með daginn! Baráttudag verkalýðsins.

Nú upplifum við mjög sérstaka tíma. Í fyrsta skipti frá því að kröfugöngur hófust verða engar kröfugöngur í ár sökum samkomubanns. Það þýðir þó ekki að við eigum ekki að standa vörð um okkar réttindi og skyldur í samfélaginu. 

Við höfum barist fyrir bættum kjörum og auknum réttindum á síðustu áratugum og hefur okkur tekist að bæta verulega í réttindi launafólks á þeim tíma. Okkur hefur tekist að bæta launakjör á síðustu árum. Okkur hefur tekist að stíga skref í rétta átt með styttingu á vinnutímanum. En það er augljóst að betur má ef duga skal. Litlir sigrar verða oft að enn stærri sigrum þegar frá líður.

Ég ætla ekki að draga úr alvarleika þeirrar stöðu sem upp er komin í samfélaginu og í heiminum öllum þar sem efnahagslíf hefur staðnað að miklu leyti. Mikill fjöldi starfa hefur nú þegar tapast. Það er þó samt sem áður þannig að það á ekki við um alla hluta atvinnulífs. Sumstaðar ganga verkefni líkt og áður en sumstaðar er jafnvel enn meira álag. 

Staðan er alvarleg. Gripið hefur verið til gríðarlegra aðgerða til þess að auðvelda fyrirtækjum sinn rekstur. Þetta er fjármagnað með fjármunum úr okkar sameiginlegu sjóðum samfélagsins. Á þessum tímum telja fulltrúar fyrirtækjanna að ríkið eigi að standa vörð um þeirra rekstur og fjármagna að miklu leyti. Að mati margra talsmanna fyrirtækjanna þá á ríkið ekki að skipta sér af rekstri fyrirtækja nema þegar illa árar.

Það einkennir líklega æði mörg fyrirtæki til dæmis í ferðaþjónustu að þau hafa ekki lagt krónu til hliðar í sparnað til mögru áranna. Á fyrstu dögum áfallanna var staðan orðin það alvarleg að bregðast þurfti samstundis við.

Ríkissjóður, okkar sameiginlegi sjóður landsmanna, er vel í stakk búinn til að aðstoða fyrirtækin og það er gríðarlega mikilvægt þegar fjárstreymi stöðvast á einni nóttu. 

En erum við sem samfélag sátt við að þetta sé gert án skilyrða? Á ríkið núna að vera bakhjarl fyrirtækjanna þegar ríkið má ekki koma nálægt rekstri þegar vel árar? 

Svarið er nei. 

Þetta verkefni okkar snýr að því að tryggja störfin. Að tryggja afkomu fólksins. Að tryggja réttindi launafólks.

Við þurfum að standa fast við bakið á fyrirtækjunum. En það skal vera skilyrðum háð um eðlilega framkomu. 

Það skal vera háð því að fyrirtækin brjóti ekki á launafólki! Það skal vera háð því að fyrirtækin skili samfélaginu auknum verðmætum á komandi árum.

Við sáum það í upphafi þessa veirufaraldurs þegar fyrstu einstaklingar fóru í sóttkví og gátu ekki unnið að heiman þá voru það fyrstu viðbrögð fulltrúa fyrirtækjanna að fólk ætti engan rétt að hafa hjá fyrirtækjunum! 

Fólkið ætti sem sagt að vera tekjulaust heima við. 

Það þurfti að draga fulltrúana að borðum til að finna leiðir til að tryggja stöðu fólksins. Það tókst sem betur fer að tryggja réttindi launafólks. 

Að höggva í réttindi launafólks til þess að sýna samstöðu hefur jafnvel verið nefnt í þessu ferli. Það geti verið merki um “samstöðu” að taka réttindi af fólki, bara svona til að sýna að við erum saman í þessu.

Þegar launafólk hefur lent í áföllum og kaupmáttur launa hefur minnkað þá hafa samtök fyrirtækja aldrei nokkurntímann komið fram með tillögu um að hækka laun eða bæta í réttindi launafólks til að sýna samstöðu. 

Slíkt hefur alltaf þurft lausa samninga eða forsenduákvæði til. 

Við í verkalýðshreyfingunni höfum samt sem áður sýnt frumkvæði í að finna leiðir til að tryggja stöðu fyrirtækja og tryggja þau störf sem mögulegt er að styðja. 

En það sem er mikilvægast er ætíð það að tryggja tekjur til fólksins sem lendir í áföllunum.

Framundan eru erfiðari tímar en við bjuggumst við. Forsendur kjarasamninga verða metnar í september næstkomandi þar sem við munum verða tilbúin til þess að hefja viðræður verði kjarasamningum sagt upp. Þá mun samstaða launafólks skipta mestu máli!

Það er með þeirri samstöðu sem við getum náð stórum sigrum í bættum kjörum, bæði við veiruna, með því að fylgja í einu og öllu tilmælum sóttvarnarlæknis, með því að hlýða Víði!

Það verður með samstöðunni sem okkur mun takast að komast á beinni braut á skemmri tíma. Við tökum á þessum áskorunum saman.

Með samstöðunni munum við, verkalýður þessa lands, ná að standa vörð um okkar réttindi. Með samstöðunni getum við skipt kökunni með réttlátari hætti.

Það er okkar verkefni að Byggja réttlátt þjóðfélag!

Já nú eru tímar þar sem við þurfum að skipta kökunni upp á réttlátan hátt til framtíðar. 

Við, launafólk, ætlum að setja mark okkar á nýjan vinnumarkað. Við látum ekki auðvaldið ráða þeirri stefnu sem við tökum fram á við. Við verðum að standa vörð um allt launafólk, óháð ráðningarformi!

Við gerum kröfu til þess að þau fyrirtæki sem geta nýtt sér stuðning stjórnvalda muni endurgjalda það til samfélagsins með endurgreiðslum eða þá með því að ríkið verði handhafi hlutafés viðkomandi fyrirtækis sem samsvarar þeim stuðningi sem veittur er.

Við gerum kröfu til þess að hagsmunir fólksins verði grunnur að nýjum tímum. Þannig að réttlátt þjóðfélag hafi fólkið allt í fyrirrúmi.

Við gerum kröfu til að staða heimilanna verði tryggð til frambúðar, með sanngjörnum lánum, hófstilltum og réttlátum vaxtakjörum. 

Við gerum jafnframt kröfu til þess að ungu fólki verði gert kleyft að komast inn á fasteignamarkaðinn. Hlutdeildarlán, með stuðningi samfélagsins, geta orðið ein stærsta og mikilvægasta breyting seinni tíma.

Við höfum sýnt það með uppbyggingu Bjargs íbúðafélags að verkalýðshreyfingin hefur svo sannarlega beitt sér fyrir bættri stöðu leigjenda. Hundruðir íbúða nú þegar komin á markaðinn. Enn mun bætast í fjölda íbúða.

Aðgerðir okkar hafa nú þegar haft áhrif á leigumarkaðinn til hagsbóta fyrir leigjendur. 

Við höldum áfram á þessari vegferð til að bæta stöðu landsmanna til frambúðar!

Byggjum réttlátt þjóðfélag! 

Búum til ný og betri störf!

Berjumst fyrir bættri stöðu og auknum réttindum launafólks!

Ég vona að þið eigið góðan dag, góðan rafrænan baráttudag verkalýðsins! 

Stöndum saman, virðum 2ja metra regluna áfram. Með samstöðunni komumst við í gegnum þetta!

Til hamingju með daginn!

Tjaldsvæði RSÍ á Skógarnesi og í Miðdal verður ekki opnað í maí eins og staðan er í dag nema skýr tilmæli þess eðlis komi frá sóttvarnarlækni. Við munum að sjálfsögðu fylgjast vel með og opna svæðin eins fljótt og mögulegt er. Það þarf einnig að taka tillit til svæðisins en frost er ekki farið úr jörðu. Verði veðurskilyrði hagstæð gerast hlutirnir vissulega hratt. Við munum setja inn upplýsingar um leið og það liggur fyrir hvenær hægt verður að opna tjaldsvæðin. 

Í fyrsta skipti síðan 1923 getur íslenskt launafólk ekki safnast saman á 1. maí til að leggja áherslu á kröfur sínar. Við þessu er brugðist með útsendingu frá sérstakri skemmti-og baráttusamkomu sem flutt verður í Hörpu að kvöldi 1. maí og sjónvarpað á Rúv (kl. 19:40).

Landsþekktir tónlistarmenn, skemmtiatriði og hvatningarorð frá forystu verkalýðshreyfingarinnar einkenna þennan viðburð sem verður að teljast sögulegur. Meðal listamanna sem koma fram eru Ragnheiður Gröndal, Bubbi Morthens, Amabadama, Jói P og Króli, Ellen Kristjáns og Auður, Jakob Birgisson uppistandari, KK og Lúðrasveit verkalýðsins.

Þar sem engar verða kröfugöngurnar verður hægt að búa til sitt eigið kröfuspjald á Facebook og sýna stuðning sinn við baráttu verkalýðshreyfingarinnar í verki með því að merkja prófílmyndina sína 1. maí. Við hvetjum til þátttöku í baráttudeginum á Facebook og svo til áhorfs á Rúv um kvöldið.

Að dagskránni í sjónvarpinu og viðburðum á samfélagsmiðlum standa eftirfarandi heildarsamtök launafólks: ASÍ, BHM, BSRB og KÍ.

Skrifstofunni berast töluvert margar fyrirspurnir vegna styttingar vinnuvikunnar. Það er mjög ánægjulegt að sjá hversu mikill áhugi er til þess að stytta vinnuvikuna. Í stuttu máli þá er mögulegt að stytta virkan vinnutíma niður í 36 dagvinnustundir á viku. Útfærslur á því hvernig þessar 36 vinnustundir eru útfærðar þarf að semja um á hverjum vinnustað fyrir sig en algengar leiðir eru að vinna 8 klst fjóra daga vikunnar og 4 klst einn dag, yfirleitt föstudagur. Þá hefur matartími víða verið styttur niður í 30 mínútur í stað 60 mínútna. Rétt er að vekja sérstaka athygli á upplýsingaefni vegna þessa sem hefur verið sett á heimasíðuna og má finna hér.

Rétt er að vekja sérstaka athygli að laun hækkuðu 1. apríl 2020 um að lágmarki 18.000 kr en þeir félagar okkar sem eru á lágmarkstöxtum hækkuðu um að lágmarki 24.000 kr. misjöfn upphæð eftir kjarasamningi. Þess ber að geta að lágmarkslaunataxti rafiðnaðarsveins á almenna kjarasamningnum hækkaði um 30.331 kr. 1. apríl og tímakaup hækkaði um 376 kr. Lágmarkslaun á almennum vinnumarkaði eru því orðin  418.496 kr fyrir rafiðnaðarsvein. Launataxtar kjarasamnings RSÍ-SA/SART, sem gilda frá 1. apríl 2020, má sjá hér. 

Hvetjum við félaga RSÍ og aðildarfélaga til þess að fylgjast með því að launahækkun skili sér í næstu launaútborgun sem verður núna um mánaðarmótin.

Hvað varðar málefni sem unnið er að með stjórnvöldum þá hefur farið mikill tími í ýmsa vinnu þar í síðustu viku. Í vinnslu er pakki sem snýr að húsnæðismálum líkt og hefur komið fram í fjölmiðlum hjá félagsmálaráðherra. Gríðarlega mikilvægt er að haldið verði áfram á þeirri braut að tryggja fólki öruggt og viðráðanlegt húsnæði. Þess má geta að Bjarg íbúðafélag, sem ASÍ og BSRB standa að, hefur nú þegar komið 152 íbúðum í leigu og eru rúmlega 300 á byggingarstigi og tæplega 440 íbúðir í hönnunarferli. Þessu til viðbótar hefur markmið þeirra kjarasamninga sem gerðir voru fyrir ári síðan að ná lækkun á vaxtastigi hér landi náðst og gott betur. Næsta skref er að bjóða upp á leiðir til að auðvelda fyrstu kaup á íbúðum og gera má ráð fyrir að stórt skref verði stigið meðal annars með svokölluðum hlutdeildarlánum sem eru að breskri fyrirmynd. Afar mikilvægt er að stjórnvöld standi við yfirlýsingu sem gefin var út í tengslum við kjarasamningana hvað þetta varðar.

KÞS

Breytingar á kjörum 1. apríl 2020 – samkvæmt kjarasamningum við SA

Breyting á virkum vinnutíma (PL. click)  (EN. click)

Við upptöku virks vinnutíma eru 37 klst. greiddar að jafnaði á viku m.v. fullt starf í stað 40 klst. og deilitala dagvinnutímakaups verður 160 í stað 173,33. Tímakaup í dagvinnu hækkar því um 8,33% eða sem nemur greiðslu fyrir kaffitíma sem færist yfir í tímakaup fyrir virkan vinnutíma, kaffitímar verða áfram teknir með sama fyrirkomulagi og áður, 35 mínútur á hverjum virkum degi. Ef færri tímar eru greiddir á viku / mánuði m.v. fullt starf skal reikna hækkun þannig að dagvinnulaun fyrir 37 klst. á viku / 160 klst. á mánuði verði þau sömu og áður var greitt fyrir fleiri tíma. Þar sem starfsmaður nýtur aukagreiðslna m.v. 40 klst. á viku (t.d. verkfæra- eða fatagjalds) taka þær hækkun 8,33% til samræmis.

Engar breytingar eru gerðar á fyrirkomulagi kaffihléa í yfirvinnu, þau verða áfram greiddur tími og sé unnið í þeim greiðist tilsvarandi lengri tími sem unninn er.

Dæmi til 31.03.2020

Dæmi frá 01.04.2020 með kr.18.000 hækkun sem koma á öll laun 01.04. 2020.

·         Öll dagvinnulaun hækka um a.m.k.kr. 18.000,- eða 112,50 pr. tíma frá 1. apríl 2020.

Breyting á yfirvinnuálagi

Stytting vinnuvikunnar

Starfsmenn eiga rétt á að fram fari viðræður um vinnutímastyttingu í 36 virkar vinnustundir á viku að jafnaði samhliða niðurfellingu kaffitíma skv. gr. 3.1.2 í kjarasamningi. Stjórnendur fyrirtækja geta einnig óskað eftir viðræðum.

Ef samkomulag verður á milli aðila vegna bættrar nýtingar vinnutíma og aukinnar framleiðni skiptist ávinningur milli starfsmanna og atvinnurekanda, hlutdeild starfsmanna felst í viðbótarstyttingu virks vinnutíma um 13 mín á dag eða 65 mín á viku.

Viðbótarstytting virks vinnutíma:

Náist samkomulag um styttingu vinnuvikunnar verður virkur vinnutími 36 klst. á viku, án skerðingar mánaðarlauna (deilitala dagvinnutímakaups 156 í stað 160 með 2,56% hækkun dagvinnutímakaups).

Yfirvinna 1 greiðist áfram af fyrstu 4 klst á viku að jafnaði umfram 36 klst í dagvinnu eða 17,33 klst á mánuði.

Stéttarfélögin sem standa að þessum kjarasamningum eru tilbúin að veita aðstoð við útfærslu og vera félagsmönnum sínum innan handar við styttingu vinnuvikunnar.

Launareiknivél (smella hér)

Síðustu vikur hafa að langmestu leyti farið í að sinna verkefnum sem tengjast því alvarlega ástandi sem við búum við vegna Covid-19. RSÍ hefur sett upp sérstaka upplýsingasíðu vegna mála sem þessu tengjast til að halda utan um málefnin á einum stað. Verkefnið er og verður í vinnslu á meðan málin þróast áfram. 

Gríðarlega mikilvægt var að túlkun Samtaka atvinnulífsins var leiðrétt vegna hlutaatvinnuleysisbóta en í vikunni var allur vafi tekinn af því að það er með öllu óheimilt að nýta hlutaatvinnuleysisbætur og láta uppsagnarfrest líða á sama tíma. Ef fyrirtæki þurfa að nýta sér úrræði Vinnumálastofnunar og lækka starfshlutfall starfsmanna tímabundið þá verður ráðningarsamband að vera í fullu gildi. Komi til þess að segja þurfi starfsfólki upp þá fellur hlutabótaúrræðið úr gildi um leið og fyrirtæki verður að greiða starfsfólki full laun á uppsagnarfresti. Við hvetjum félaga okkar til að vera í sambandi við RSÍ ef þið lendið í slíkum uppsögnum.

Nú þegar hefur verið gripið til ýmissa úrræða til að bæta erfiða stöðu í samfélaginu. Eitt þeirra úrræða er heimild til þess að taka út séreignarsparnað upp að ákveðnu hámarki vegna Covid-19. Rétt er að taka fram að þessi úttekt er ekki skattfrjáls og er því greiddur tekjuskattur af úttektinni, ólíkt skattfrjálsri ráðstöfun séreignarsparnaðar inn á húsnæðislán. Því er mjög mikilvægt að félagar okkar geri sér grein fyrir því hvaða áhrif þetta hefur á mögulegan sparnað til lengri tíma litið. Sé markmið að taka út sparnað til daglegrar neyslu þá getur verið skynsamlegt að ráða frá því en uppgreiðsla á langtímaskuldum getur alltaf verið skynsamleg. Sé sparnaður ávaxtaður til lengri tíma (fyrir skattgreiðslur) þá getur ávinningur verið mun meiri til lengri tíma litið. Við hvetjum félaga okkar eindregið til þess að kynna sér möguleika þess að eiga sparnað til efri ára í stað þess að taka sparnaðinn út.

Nú er unnið að breytingum á húsnæðismarkaði líkt og hefur komið fram á undanförnum mánuðum sem eru tilkomin vegna þeirra kjarasamninga sem gerðir voru fyrir ári síðan. Hlutdeildarlán eru meðal mikilvægra mála sem nú er farið að sjá eftir vinnu að undanförnu. Með þessum lánum er verið að búa til betra aðgengi fólks til þess að koma inn á fasteignamarkað með fyrstu kaupum. Mun auðvelda fyrstu kaup fasteigna. Á sama tíma mun fyrirkomlagið jafnframt ýta undir eðlilega uppbyggingu íbúða á markaðnum. Það er gríðarlega mikilvægt að þessari vinnu verði lokið á næstu vikum svo mögulegt verði að taka upp nýtt úrræði, til hagsbóta fyrir ungt fólk sem og þá sem hafa ekki átt húsnæði um nokkurt skeið.

Atvinnuleysi hefur aukist verulega á undanförnum vikum en gríðarleg aðsókn hefur verið í hlutaatvinnuleysisbætur VMST líkt og kom fram fyrr í pistlinum. Úrræðið hefur það meignmarkið að tryggja að ráðningarsamband launafólks haldist þrátt fyrir þær hremmingar sem standa yfir. Þess ber jafnframt að geta að atvinnuleysi hefur á sama tíma aukist nokkuð þrátt fyrir þessar aðgerðir. Landshlutarnir verða misjafnlega fyrir barðinu á samdrætti atvinnu en Suðurnesin verða einna verst úti eins og staðan er núna en má rekja það fyrst og fremst til gríðarlegra áhrifa á ferðaþjónustuna. 

Nú er gríðarlega mikilvægt að atvinnuleysisbætur verði hækkaðar til þess að draga úr tekjufalli þeirra sem eru á meðallaunum á vinnumarkaði. Þess má geta að við innan ASÍ höfum lagt á það mikla áherslu að upphæðir atvinnuleysisbóta verði hækkaðar. 

Við leggjum mikla áherslu á að staða heimilanna verði tryggð þannig að þau áföll sem við upplifum lendi ekki á heimilunum en gengisfall íslensku krónunnar veldur að sjálfsögðu miklum áhyggjum en miklar líkur er á að þetta fall, verði það til lengri tíma, muni á endanum skila sér í hærri mælingum á verðlagi hér á landi. 

Það er ljóst að ríkið, okkar sameiginlegi sjóður sem landsmenn eiga sameiginlega, er að greiða gríðarlegar fjárhæðir til að létta undir á þessum tímum. Það hefur líklega sjaldan verið jafn mikilvægt að fjármunum verði ekki sóað í óþarfa eða óábyrgar aðgerðir sem ekki skila fleiri störfum og bættum aðstæðum fyrir launafólk. Það er ljóst að stuðningur við fyrirtækin er mikill og er það vel. Við þurfum hins vegar sem samfélag að huga að því að stuðningurinn þarf að vera skilyrðum háður. Fyrst er að huga að því að fyrirtæki sem hafa borð fyrir báru eiga að leggja sitt af mörkum. Fyrirtæki sem þurfa stuðning, fyrirtæki sem hafa verið vel og skynsamlega rekin, eiga að fá stuðning en ríkið ætti svo sannarlega að setja skilyrði fyrir stuðningi til fyrirtækja við að störf séu tryggð, að laun séu tryggð. Sé hins vegar ekki farið að skilyrðum þá greiði fyrirtækin fyrir slíkt t.d. með sektargreiðslum, endurgreiðslu á stuðningi eða þá hreinlega að ríkið eignist hlut í fyrirtækjum sem stuðningur er veittur við. Slíkt væri hægt að greiða til baka á komandi árum þegar betur fer að ára aftur.

Að lokum er mikilvægt að við tökum áfram höndum saman í baráttunni við þessa óværu sem herjar á heiminn. Þó svo okkur sé að takast að draga verulega úr smiti hér á landi þá hefur líklega sjaldan verið jafn mikilvægt að við stöndum saman og fylgjum sóttvarnarlögum og reglum til að tryggja að vírusinn komist ekki aftur á skrið í samfélaginu. Við þurfum að halda áfram baráttunni við að draga úr smithættunni. Þó þróunin sé jákvæð þá hefur það sýnt sig erlendis að ef það er farið of geyst af stað aftur þá getur smitum fjölgað hratt aftur. Hlýðum Víði - áfram!

Kristján Þórður Snæbjarnarson

Formaður RSÍ

Á upplýsingafundi Almannavarna 1. apríl síðastliðinn svaraði Víðir játandi þeirri spurningu hvort stéttarfélög ættu að afturkalla leigu á orlofshúsum sínum. 

Þar sem samkomubannið mun gilda til 4.maí næstkomandi þá hefur RSÍ ákveðið að loka öllum orlofshúsum og íbúðum og afturkalla leigur frá 06.04.2020-04.05.2020. 

Leigur vegna þessa verða allar endurgreiddar að fullu og orlofspunktar bakfærðir. Leiguupphæð verður bakfærð á það kort sem leigan var greidd með. 

Opnuð hefur verið síða hjá RSÍ sem heldur utan um málefni sem tengjast íslenskum vinnumarkaði og þeim áskorunum sem við stöndum frammi fyrir vegna heimsfaraldurs kórónaveirunnar. Hvetjum félaga okkar til að kynna sér síðuna og þau málefni sem þar er að finna.

www.rafis.is/2020